Azərbaycan-Ermənistan sərhədində baş vermiş hərbi əməliyyatlardan sonra Zəngəzurda yaşayan erməni əhalinin sayının azalacağı gözlənilir.

Bu, ilk növbədə, Ermənistan ordusunun Şərqi Zəngəzurda hərbi təxribatlar törətməsindən sonra bölgədə qeyri-sabitliyin artması ilə bağlıdır. Sərhədlərin delimitasiyası və demarkasiyası prosesinin Ermənistan hakimiyyətinin mövqesizliyi səbəbindən uzanması ermənilər arasında həmin ərazilərin Azərbaycana veriləcəyinə dair söz-söhbətlərin artmasına gətirib çıxarıb.

Digər amil Zəngəzur dəhlizinin açılması amili ilə bağlıdır. Daha doğrusu, Ermənistan 2020-ci il noyabrın 10-da Azərbaycan və Rusiya ilə imzaladığı Üçtərəfli Bəyanatın 9-cu bəndində üzərinə götürdüyü öhdəliyi yerinə yetirmək məcburiyyətindədir. Hələlik Nikol Paşinyan hökuməti bu öhdəlikdən yayınmağa çalışsa da, həm regiondakı yeni geosiyasi reallıqlar, həm də beynəlxalq təzyiqlər fonunda bu şərti yerinə yetirməli olacaq.

Ancaq Ermənistan müxalifətinin Zəngəzur bölgəsində hökumətlə müqayisədə mövqeyi daha güclüdür. Ona görə də radikal siyasi qüvvələr dəhliz açılacağı təqdirdə, əhalini Zəngəzurun bütövlükdə Azərbaycanın və Türkiyənin nəzarətinə keçəcəyinə inandıra biliblər. Son vaxtlar Zəngəzurda yaşayan ermənilərin evlərini ucuz qiymətə satışa çıxarıb bölgəni tərk etdiyinə dair Ermənistan mediası məlumatlar yayır.

Üçüncü mühüm səbəb Ermənistanda demoqrafik böhranın artması ilə bağlıdır. Xüsusilə də İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra Ermənistanda sosial- iqtisadi problemlərin dərinləşməsi ermənilərin ölkəni kütləvi tərk etməsində də müşahidə olunur. Ermənistan Statistika Komitəsinin oktyabr ayının 1-ə olan məlumatına görə, ölkə əhalisinin sayı 0,4 faiz və ya 1,1 min nəfər azalıb. Amma bu, Ermənistan hökumətinin açıqladığı rəsmi göstəricidir. Əldə olunan məlumatlar isə gerçək rəqəmlərin daha çox olduğunu təsdiq edir. Statistika Komitəsi bildirir ki, Ermənistan əhalisi daha çox İrəvan şəhərində və paytaxta yaxın ərazilərdə yaşayır.

Bölgələrdə isə ermənilərin sayı sürətlə azalmaqdadır. Ölkə əhalisinin 36,9 faizi və ya 1 milyon 96 min nəfəri İrəvanda cəmləşib. Ölkə əhalisinin ən az məskunlaşdığı bölgələrdən biri Zəngəzurdur. Hazırda bu vilayətdə şəhər və kənd əhalisi ilə birlikdə 134,6 min nəfər erməninin qaldığı qeyd edilir.

Ermənistan mediasının verdiyi məlumata görə, Zəngəzurda bir sıra kəndlərin boşalması nəticəsində çox az sayda sakin qalıb.

İrəvan Türk Cümhuriyyəti Millət Şurasının sədri Qafar Çaxmaqlı “Cümhuriyət” qəzetinə bildirib ki, Şərqi Zəngəzurda Azərbaycan ordusunun mövqelərini möhkəmləndirməsi və bir sıra tarixi torpaqıların geri qaytarılması ermənilərin həmin ərazidən kütləvi şəkildə köçməsinə səbəb olacaq:

“Çünki bu müharibə ermənilərin gözünü qorxudub və onlar Azərbaycanı özlərinə təhlükə hesab edir. Ümumiyyətlə, ermənilər köçməyə meyilli xalqdır. Şübhəsiz ki, gələcəkdə onlar Zəngəzuru tərk edib gedəcəklər. 2021-ci ildə 160 min nəfər əhali Ermənistandan köçüb və geri dönməyib. Bu, Ermənistanın rəsmi statistikasıdır. İlin sonuna qədər bu rəqəmin artacağı gözlənilir. Bu da Azərbaycan türklərinin gələcəkdə Zəngəzura dönüşünü asanlaşdıracaq bir prosesdir”.